" جهش تولید با مشارکت مردم در کردستان"
محمدصادق صادقی-دستیار استاندار کردستان در امر مردمی سازی دولت
مستفاد آیات قرآنی و روایات اسلامی، تاثیر و نقش مردم در تعیین سرنوشت اجتناب ناپذیراست و این سرنوشت دارای ابعادی است اعم از:سیاسی،اجتماعی،فرهنگی،تربیتی،اقتصادی و ....
از آنجایی که در مدل حکمرانی مطلوبامامین انقلاب،مردم نقش اساسی و،ویژه ای دارند از این رو توجه به ظرفیت وقدرت مردم در ساحات مختلف دیده شده،از تقنین تا نظارت و اجرا،میدان داری مردم مورد توجه بوده است،لذا از هر فرصتی برای تبیین اهمیت حضور مردم استفاده شده که نامگذاری شعارامسال از سوی رهبر معظم انقلاب "جهش تولید با مشارکت مردم"تبلور و تجلی همین تفکر متعالی است و این دیدگاه معظم له را نشان می دهد که در این برهه از زمان،مسئله اقتصاد و به طریق اولی «تولید»با حضور آحادی مردم به فرجام خواهد رسید،لیکن داشتن اتاق وضعیت ،سیاستگذاری، ترسیم نقشه راه و برنامه مدون برای نیل به این مهم،لازم و ضروری است.
جهش تولید مستلزم شناخت صحیح میدان اعم از منابع،ظرفیت ها،سرمایه انسانی،بوم و جغرافیا و حتی پیشینه و ذائقه ساکنین محلی،نیازمندی ها،وضعیت بازار،و... است و مضاف بر آن همراهی تمامی دستگاهها از قانونگذاری تا حذف قوانین و مقررات مزاحم گرفته تا رفع موانع و تسهیل امور اداری و صدور مجوزهاو ... با وحدت ملاک تصدیگری آحاد مردم در تولید راهگشا و شتاب دهنده خواهد بود.
اگر شقوق تولید را ؛ 1- مردم 2-دولت 3-حلقه های میانی تولیدی(اقتصادی) بدانیم،باید نقش هرکدام را به درستی تمیز دهیم و بایسته های آنها را ترسیم نمائیم.
نقش فرهنگ سازی جهت اقناع آحاد مردم در راستای نقش آفرینی در تولید و گفتمان سازی بسیار قابل توجه خواهد بود لیکن به موازات دستگاه های اجرایی برای تسهل گری و آسان سازی ورود آحاد مردم در عرصه تولید، دستگاه های فرهنگی ، تربیتی و رسانه ها هم می بایست برای نهادینه نمودن و اشاعه گفتمان مردمی سازی اقتصادو تولید باید حضور موثر میدانی داشته باشند.
فرهنگ سازی اگر به درستی اتفاق بیافتد هم در گسیل سرمایه های خرد مردمی تا مشارکت آحادی در رسته و عرصه هایی که افراد خود را مفید فایده می دانند بسیار موثر خواهد بود.
برای نیل به جهش تولید با مشارکت مردم ضروری است مدلی برگرفته از دفاع مقدسارائه نمود، تا در عین سادگی و همهفهمی، هر کسی جای خود را پیدا کند و به اقتضای ظرفیت و توان فردی در تولید افاده نماید،تعبیر تولید در مقیاس کلان و محصور نمودن به صنایع بزرگ راه مشارکت را محدود و محصور میکند.
اگر تولید را در دو مقیاس خُرد و کلاندر نظر بگیریم و هر کدام را به بخش های مختلفی از صنعت، کشاورزی، دامداری، زنجیره های ارزش محلی و حتی تولید مسکن تسری دهیم با توجه به ظرفیت های گوناگون آحاد مردم ،هر شخصی جای خود را در تولید پیدا خواهد نمود و این تبیین وضعیت و آسان سازی رسالت دولت است و البته حلقه های میانی اقتصادی و تولیدی می توانند پیشران و شتاب دهنده ماجرا باشند.
از دیگر مقدمات جهش تولید ضرورت توسعه آموزشهای مهارتیاست که دقت و سرعت و ضمانت را برای تحقق جهش تولید در پی خواهد داشت و این مهم می بایست به درستی برای آحاد مردم تبیین شود و دسترسی به آموزش در خوشه هایی که توفیق بیشتری در بازار دارند و بداعت و نوآوری در آنها مورد توجه قرار گرفته برای عموم مردم و جوامع هدف تخصصی فراهم گردد.
در اصول 43 و 44 قانون اساسی، افق نظام اقتصادی کشوربه صراحت بیان می شود و به گونه ای میتوان تعاونی ها را به عنوان کانونی جهت جلب ظرفیت های راکد مردمی به منظور جهش تولید مورد توجه قرار داد.البته تجربیات ناموفق برخی از افراد که بواسطه مطامع فردی ، تصویر این ظرفیت فوقالعاده ی مردمی را بعضاً ناموفق جلوه می دهد، نمی تواند تولید و اقتصاد را از این ظرفیت عظیم غافل نماید و باید به این مهم توجه جدی نمود، لیکن ضروری است تعاونی های تخصصی و محلی بیش از پیش فعال شوند و خلاءهایی قانونی و یا ساز و کارهایی که موجب سوء استفاده و انحراف این ظرفیت می شود با تشریک مساعی جمع نخبگانی و فعالین کارآزموده میدانی شناسایی و مرتفع گردد.
کردستان از دیرباز مردمانی سخت کوش و تلاشگر داشته و بواسطه وضعیت جغرافیاییآن ، سهم قابل توجهی در کشاورزی و دامپروری داشته اما با ترویج فرهنگ غلط مصرف گرایی وتمرکز گرائی بر شهرها ، این استان هم تحت تاثیر قرار گرفته و رفته رفته روستاهایی که سالها تولیدگر بودند به منظور دستیابی به رفاه بیشتر به سمت مصرف گرائی سوق یافته و بخش قابل توجهی از زنجیره های ارزشکه کانون اصلی آنها روستاها بودند مورد غفلت و فراموشی قرار گرفتند و به مرور حذف شدند.
زنجیره ارزش دام سبککه مازاد بر تامین نیاز کردستان، طی سال ها سهم قابل توجهی از نیاز سایر مناطق کشور را تامین می نمود متاسفانه به دلیل سیاستگذاری های غلط،عدم توازن در قیمت گذاری نهاده ها و گوشت قرمز ، ابلاغ مقررات تک بعدی در معماری و نظام مهندسی ساختمان که امکان الحاق فضای نگهداری دام همجوار با محل سکونت را مغایر با مولفه های بهداشتی می داند و ... این زنجیره ارزش را به شدت تنزل بخشیده و هرچند طی سالهای اخیر مدیریت علمی و انقلابی توانسته تا حدودی تقویت و احیا نماید ، اما هنوز به جایگاه اصلی آن بازنگشته است.
در صورتیکه در کنار پرورش همین دام سبک علاوه بر تامین گوشت قرمز و لبنیات با مشتقات فراوان لبنی،بستر فعال نمودن زنجیره کُرک و پشم، ریسندگی،رنگرزی،قالیبافی،گلیم و جاجیم و ... تا بهره گیری از کود حیوانی و سایر مشاغل و منافع وابسته به این زنجیره های ارزش،احیا و تقویت می شد و علاوه بر جهش تولید در این عرصه تولید اشتغال هم صورت می گرفت،اقتصاد هم به درستی سامان می یافت و تورم ناشی از چاپ پول و ارز ترجیحی و ... (مربوط به این زنجیره)هم بدرستی مدیریت میشد و بسیاری از آسیبهای اجتماعی، مهاجرت از روستا و حاشیه نشینی که محصول عدم اشتغال روستایی است هم بدرستی حل و فصل می گردید.
گیاهان دارویی خُودرُو به واسطه اقلیم و شرایط آب و هوایی منطقه می تواند زنجیره ارزش قرار گیرد
محصولات متنوع کشاورزی و باغات از گردو تا کشمش و انگور، تا توت فرنگی و شاتوت و بادام و ... که متاسفانه بصورت خام از استان خارج می شود ، می توان با فراوری، صنایع تبدیلی و بسته بندی و ... ضمن ایجاد اشتغال فراوان برای نیروهای مستعد شغل،بیشترین بهره را از آن گرفت.
در حوزه مسکن و در واقع تولید مسکن افقی توسط مردم این مهم هم شتاب بیشتری خواهد گرفت و باتوجه به اینکه مسکن بیشترین سهم را در تورم دارد و سهم قابل توجهی از درآمد خانوار هزینه مسکن می شود با سامان یافتن مسکن ، التهاب معیشت هم قدری التیام خواهد یافت.
در احیای روستاهای تولیدیمیتوان به نقش بی بدیل تولید محصولات لبنی در روستاها اشاره نمود که به دلیل عدم تقاضا و یا عدم امکان روزانه تولید به سمت بازارهای شهری معمولاً صرفه ای برای تولیدکننده نداشته و به همین جهت اقبالی برای اشاعه و تکثیر تولیدگراناین عرصه ایجاد نمی کند،
با اندک حضور میدانی و با حداقل مساعدت های دولتی و اعطای تسهیلات میتوان دستگاه های نگهداری شیر را برای این تولیدکنندگان تهیه نمود تا بتوانند با مدیریت صحیح محصول و فرآوری آن به سود واقعی برسند و زمینه دلالی کاسبان و محرومیت تولید کننده از بین برود. هچنین است در زنجیره ریسندگی و قالی بافی، تا ارغوان بافی و صنایع دستی و ...
شهرک های صنعتی کوچک مقیاس روستایی یا بخشیبنا به اقتضاء بوم محلی که از ساخت ادوات کشاورزی تا چرخه تولید نان کاملکه در برخی از نقاط استان هم اکنون هم فعال هستند می توانند بستر حضور و مشارکت مردم را فراهم نمایند
همچنین است؛ ایجاد شهرک صنعتی مشترک میان کردستان ایران و اقلیم به منظورتقویت قدرت مدیریت فعالان اقتصادی و افزایش مشارکت مردمی و سرمایهگذاران در امر تولید.
به موازات تولیدات خُرد ، روستایی، خانگی و ... می بایست در زمینه جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی در راستای تولیدات انبوه در حوزه صنعت،معدن و ... رایزنی نمود و از طرفی از ظرفیت سرمایه های راکد مردمیهم نباید غفلت نمود که اگر به درستی تبیین و اقناعصورت گیرد،ای بسا در بسیاری از پروژه های صنعتی کلان هم نیازمند سرمایه گذار غیرمحلی نباشد و اما این اتفاق مستلزم طراحی صحیح و مقبولی است که با ارائه مدل تعاونی یا شرکت سهامی به صورت شفاف و قابل فهم ، سرمایه های خرد را جذب و هدایت نماید.
"و آخر دعوانا ان الحمدلله رب العالمین"